Ödüllü Zeytinyağı: Nedir, Ne değildir.
Zeytinyağı, sağlıklı sofraların vazgeçilmezi olarak kabul edilir ama şu bir gerçek ki her zeytinyağı aynı değildir. Maalesef kalite anlamında zeytinyağları arasında çok büyük farklılıklar olabiliyor. Çok yüksek kaliteli, sağlık deposu zeytinyağları da hatalı işlenmiş, iyi saklanmamış, çok düşük kaliteli zeytinyağları da aynı isimle satılabiliyor. Tüketiciler haklı olarak en kaliteli zeytinyağını ararken, hangi kriterleri göz önüne alacaklarını çoğu zaman bilemeyebiliyor. Bu yüzden ödüllü zeytinyağı adında altında aramalar yapıyor. Peki hangi yağlar ödül alıyor, ödülü olmayan yağlar iyi değil mi? Ödül alma kriterleri nelerdir ve En iyi zeytinyağını seçerken nelere dikkat etmeliyiz? İşte ödüllü zeytinyağları hakkında bilmeniz gerekenler.
Ödüllü Zeytinyağı Nedir?
Ödüllü zeytinyağı, ulusal ve uluslararası yarışmalarda belirli kriterleri karşılayarak jüri tarafından yüksek puan alan zeytinyağlarıdır. Bu yarışmalar, zeytinyağının kalitesini, saflığını, lezzet profilini ve üretim sürecini değerlendirerek en iyi ürünleri seçer. Uluslararası zeytinyağı yarışmaları, dünyanın dört bir yanından gelen üreticilerin ürünlerini objektif değerlendirme kriterlerine göre karşılaştırıldığı saygın organizasyonlardır. Bu yarışmalar, deneyimli jüri üyeleri, kör tadım yöntemleri ve bağımsız değerlendirme süreçleriyle tarafsızlığı ön planda tutar. Dünyaca ünlü ödüllü zeytinyağı yarışmaları arasında NYIOOC (New York International Olive Oil Competition), Mario Solinas Quality Award (IOC) ve Athena International Olive Oil Competition, Japan Olive Oil Prize ( joop ), London International Olive Oil Competitions ( LIOOC), Extra Virgin Olive Oil World Ranking İtaly EVOOWR, Anatolian International Olive Oil Competition gibi çok saygın birçok yarışma var.
Zeytinyağı Yarışmalarının Prestijli Olmasının Nedenleri
1. Tarafsız ve Kör Tadım Değerlendirmesi:
Uluslararası yarışmalarda ürünler, marka bilgileri tamamen gizlenmiş şekilde, “kör tadım” yöntemiyle değerlendirilir. Bu, jüri üyelerinin yalnızca ürünün rengine, kokusuna, tadına ve kalitesine odaklanmasını sağlar. Tarafsızlık bu yarışmaların en temel ilkelerindendir.
2. Uzman Jüri Kadrosu:
Yarışmaların değerlendirme heyetinde yer alan jüri üyeleri; agronomlar, oleologlar, duyusal analiz uzmanları, uluslararası tadım panel liderleri gibi zeytinyağı konusunda yıllarca eğitim almış ve deneyim kazanmış kişilerden oluşur. Bu da kararların ciddiyetini ve teknik doğruluğunu garanti altına alır. Genelde jürünün farklı ülkelerden olmasına dikkat edilir. İyi bir yarışmada ortalama 10 farklı ülkeden bağımsız jüriler olur.
3. Katılımın Uluslararası ve Yoğun Olması:
NYIOOC, London IOOC, EVO IOOC gibi yarışmalara her yıl onlarca farklı ülkeden yüzlerce üretici katılır. Farklı iklim ve toprak koşullarından gelen zeytinyağlarının aynı çatı altında değerlendirilmesi, rekabeti ve başarı kriterlerini daha değerli hale getirir.
4. Katı Kalite Standartları:
Yarışmalarda yalnızca “natürel sızma zeytinyağı” kategorisi değerlendirmeye alınır ve bu ürünlerin duyusal profilleri incelenir. Bu da ödül kazanan ürünlerin sağlık açısından da en yüksek kalite standartlarını karşıladığını gösterir. Kesinlikle kör tadım yapılır. Değerlendirilen ürünün markası, ülkesi jüri tarafından bilinmez. Tadım notları genellikle özel yazılımlarda girilerek analiz edilir ve jüri üyeleri ortak bir konsensüse ulaşır. Jürinin zeytinyağının renginden etkilenmemesi için koyu renk standart tadım bardağı kullanılır.
5. Marka Güvenilirliğine Katkı:
Bu yarışmalarda alınan ödüller, tüketiciler için bir kalite referansı haline gelir. Ödüllü ürünler, piyasada kendine yer edinmede daha avantajlı olur ve üreticiye uluslararası pazarda prestij kazandırır.
6. Sürdürülebilir Üretimin Teşviki:
Prestijli yarışmalar, sadece lezzeti değil, aynı zamanda sürdürülebilirlik, çevreye saygı ve geleneksel üretim tekniklerine bağlılık gibi kriterleri de destekler. Bu, uzun vadede kaliteli üretimin sürdürülmesine katkı sağlar.
Kısacası, bu yarışmalar sadece bir “yarış” değil, aynı zamanda zeytinyağı sektöründe kaliteyi, şeffaflığı ve mükemmelliği teşvik eden güçlü birer vitrin görevi görür. Ödül kazanmak ise üreticiler için sadece bir onur değil, dünya çapında tanınırlık ve güven anlamına gelir.
Zeytinyağı Tadım Yarışmalarında Değerlendirme Kriterleri
Uluslararası zeytinyağı yarışmalarında, her zeytinyağı örneği titizlikle belirlenmiş duyusal kriterler çerçevesinde değerlendirilir. Bu değerlendirmeler yalnızca lezzete değil, yağın üretim kalitesine, karakterine ve özgünlüğüne dair ipuçları sunar. Aşağıda bu kriterlerin detaylı açıklamalarını bulabilirsiniz:
1. Meyvemsilik (Fruitiness):
Zeytinyağının duyusal analizindeki en önemli pozitif özelliktir. Taze, sağlıklı ve uygun olgunlukta zeytin meyvesinden üretildiğini gösterir. Burun (koku) ve ağız (tat) yoluyla hissedilir. Meyvemsilik, zeytinin hasat dönemine göre farklılık gösterebilir:
• Olgun meyvemsilik: Olgun zeytinlerden gelen daha tatlı ve yumuşak aromalar (örneğin badem, elma, muz).
• Yeşil meyvemsilik: Erken hasat zeytinlerinden gelen taze, yeşil çağrışımlı aromalar (örneğin taze kesilmiş çimen, taze ot, yeşil domates yaprağı, enginar, çağla, yeşil muz, yeşil elma).
2. Acılık (Bitterness):
Zeytinyağının içeriğindeki doğal fenolik bileşiklerden kaynaklanır. Özellikle erken hasat zeytinlerde belirgin olur. Kaliteli zeytinyağında bu acılık dengeli ve karakteristik bir özellik olarak değerlendirilir, kusur değil pozitif niteliktir. Burada bahsedilen acılık, roka, karabiber, tere acılığı gibi hoş bir acılıktır.
3. Yakıcılık (Pungency):
Zeytinyağı yutulduğunda boğazda hissedilen hafiften yoğuna kadar değişen yakıcı histir. Bu da yine fenolik bileşenlerin yüksekliğini gösterir ve antioksidan açısından zenginliğe işaret eder. Yakıcılık, zeytinyağının tazeliğinin ve sağlıklı yapısının bir göstergesidir.
4. Denge (Balance):
Meyvemsilik, acılık ve yakıcılık özelliklerinin birbiriyle uyum içinde olması beklenir. Hiçbiri diğerinin önüne geçmemelidir. Örneğin, aşırı yakıcılık varsa veya meyvemsilik çok düşükse bu dengeyi bozabilir. Dengeli bir zeytinyağı, tat profili açısından zengin ve içimi hoş bir deneyim sunar.
5. Karmaşıklık (Complexity):
Zeytinyağının aromatik profiline dair bir ölçüttür. Tek bir aromadan ziyade birden fazla doğal aroma notası içeriyorsa (örneğin aynı anda taze ot, badem, enginar gibi farklı çağrışımlar uyandırıyorsa), bu durum yağın karakterini ve üretim kalitesini yükseltir.
6. Kalıcılık (Persistence):
Zeytinyağının tadının ağızda ne kadar süreyle ve nasıl kaldığı önemlidir. Kaliteli zeytinyağları ağızda kısa sürede kaybolmaz; tat profili birkaç saniye veya daha uzun süre etkisini sürdürür. Bu kalıcılık, hem lezzet hem de teknik açıdan değerli bir özelliktir.
7. Kusurların Tespiti (Defects):
Uluslararası yarışmalarda, pozitif özelliklerin yanı sıra olası kusurlar da dikkatle değerlendirilir. Kusurlar, zeytinin işleme sırasında maruz kaldığı olumsuz koşulları işaret eder. En sık rastlanan kusurlar:
• Küf/Maya (Musty): Fermente olmuş zeytinlerden gelen koku.
• Metal Tadı: Üretimde kullanılan ekipmanların yağa tat bulaştırması.
• Ransitlik: Yağın oksidasyona uğraması, bayatlama.
• Asidik Fermante ( Winey / Vinegary/ Acidic): Fermente olmuş Yani Mayalanmış Zeytinlerden Kaynaklanır. Zeytinyağının tadı sirke, şarap veya ekşimiş meyve kokusuna benzer.
• Toprak kokusu: Zeytinlerin yere düşüp toprakla temas etmesi sonucu oluşan istenmeyen aroma.
Bir zeytinyağının uluslararası yarışmada dereceye girebilmesi için hiçbir kusur içermemesi gerekir. En ufak bir negatif özellik, yağın altın veya gümüş madalya almasını engelleyebilir.
Bu kriterler, yarışmalarda kullanılan uluslararası standart tadım formlarıyla puanlandırılır. Her jüri üyesi kendi duyusal analizini yapar, ancak sonuçlar ortalama alınarak daha objektif bir sonuca ulaşılır. Böylece yalnızca “iyi” değil, “mükemmel” olan yağlar ödüllendirilmiş olur.
Zeytinyağı Yarışmalarında Her Üretici Ödül Alır mı?
Uluslararası zeytinyağı tadım yarışmaları; kaliteyi, ustalığı ve emeği takdir etmek için düzenlenen prestijli platformlardır. Ancak sıkça sorulan bir soru vardır: “Her katılan üretici ödül alır mı?” Cevap açık ve nettir: Hayır
Ödül Almak İçin Yarışmaya Katılmak Yetmez, Kalite Şarttır.Bu yarışmalar, katılımı ödüllendirmekten çok, kaliteyi belgelendirmeyi hedefler. Her üretici, belirlenen teknik ve duyusal kriterleri karşıladığı ölçüde ödül alır. Yarışma organizatörleri, ödülleri belli bir sayıya göre dağıtmak yerine, yalnızca belirli puan eşiğini geçen ürünleri ödüllendirir.
Puanlama ve Sınırlar
Zeytinyağları genellikle 100 üzerinden veya 10 üzerinden puanlanır. Her yarışmanın kendine ait eşik değerleri vardır. Örneğin:
• Altın Madalya (Gold): 85-100 puan
• Gümüş Madalya (Silver): 75-84 puan
• Bronz Madalya: 65-74 puan (Bir çok yarışma vermez)
• Hiç ödül almayanlar: 65 puanın altında kalan kusurlu yağlar.
Bu puanlar, ürünün meyvemsilik, acılık, yakıcılık, denge, karmaşıklık ve kusursuzluk gibi kriterler üzerinden uzman jüri tarafından yapılır.
Bu ödüllerin dışında bazı yarışmalarda Jüri 95 puan üstü yağlara Best İn Class Ödülü verebilir. Bu kendi kategorisndeki en iyi yağlardan biri demek ve az sayıda üreticiye verilir.
Ödüllerin Kıymeti: Nadirlik ve Hak Edilmişlik
Ödül almak, yalnızca bir etiket değil; üreticinin kaliteye verdiği önemin ve ürününün uluslararası düzeyde tanındığının belgesidir. Dolayısıyla herkesin ödül almadığı bu yarışmalar, ödül alanları daha da değerli kılar. Her yıl yüzlerce üretici yarışmalara başvursa da, sadece belli bir yüzdesi dereceye girer. Bu da zeytinyağı sektöründe ödüllü olmanın ayrıcalıklı bir statüye işaret etmesini sağlar.
Katılımın Faydası Yine de Büyük
Elbette ödül almak önemli olsa da, yarışmalara katılmak üreticiler için daima öğreticidir. Duyusal analiz raporları, geribildirimler ve uluslararası rekabet ortamı, üreticinin gelecekteki kalitesini artırmasına yardımcı olur.
Green Amour çok sayıda farklı yarışmada defalarca Altın madalya almış, Best in Class seçilmiş, tüm ürünlerinin üretim süreçlerinde kaliteli zeytinyağı üretmek için gereken bütün adımları eksiksiz takip eden bir markadır. Eğer hala ödüllü erken hasat ürünümüzü denemediyseniz şimdi sipariş verebilirsiniz.